24 Haziran 2020 tarih ve 31165 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Rekabetin Korunması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Değişiklik Kanunu”) yayımı tarihinde yürürlüğe girdi. Değişiklik Kanun’unun gerekçesinde, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da (“4054 sayılı Kanun”) yapılan değişikliklerle Avrupa Birliği düzenlemelerine uyum sağlanarak çağdaş bir rekabet hukuku mevzuatı oluşturulmasının amaçlandığı belirtilmektedir. Değişiklik Kanunu, bu kapsamda 4054 sayılı Kanun’da çeşitli değişiklikler öngörmektedir.
Muafiyet Rejiminde “Kendi Kendine Değerlendirme” Sistemi
Yeni düzenleme ile 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesi lafzındaki belirsizlik ortadan kaldırılmış ve muafiyet şartlarına ilişkin değerlendirmenin doğrudan teşebbüsler tarafından yapılacağı açığa kavuşturulmuştur. Bununla birlikte, teşebbüslerin anlaşma, uyumlu eylem veya teşebbüs birliği kararının muafiyet şartlarını taşıdığının tespit edilmesi amacıyla Rekabet Kurumu’na başvuruda bulunma hakları da korunmuştur.
Birleşme ve Devralmalarda “Etkin Rekabetin Önemli Ölçüde Azaltılması” Testi
4054 sayılı Kanun’un birleşme ve devralma işlemlerini düzenleyen 7. maddesinde hâkim durum testine ek olarak etkin rekabetin önemli ölçüde azaltılması testi getirilmiştir. Bu düzenlemeyle, hakim durum yaratması söz konusu olmasa dahi rekabeti önemli ölçüde azaltabilecek birleşme ve devralma işlemlerinin de yasaklanması öngörülmüştür.
Rekabet Kurulu’nun Şirketlere Yapısal Tedbirler Getirme Yetkisi
4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinde yapılan değişiklikle ihlalin sona erdirilmesine ilişkin nihai kararlarında Rekabet Kurulu’nun davranışsal tedbirlerin yanı sıra yapısal tedbirler öngörebileceği düzenlenmiştir. İlgili madde uyarınca, ihlalin varlığının tespiti ve aşağıdaki şartların varlığı halinde Kurul, ilgili teşebbüslerin belirli faaliyetlerini veya ortaklık paylarını ya da mal varlıklarını devretmeleri şeklindeki yapısal tedbirleri karara bağlayabilecektir:
(i) Alınan davranışsal tedbirlerin sonuç vermemesi ve
(ii) Uygulanacak yapısal tedbirin ihlalle orantılı ve ihlalin etkili biçimde sona erdirilmesi için gerekli olması.
Hakkında yapısal tedbir uygulanmasına karar verilen teşebbüs veya teşebbüs birliklerine ise yapısal tedbire uymaları için en az 6 ay süre verilecektir.
Kurum Uzmanlarının Yerinde İnceleme Yetkisinin Genişletilmesi
4054 sayılı Kanun’un yerinde incelemeye ilişkin 15. maddesinde yapılan değişiklikle Rekabet Kurumu uzmanlarının yerinde inceleme yetkisinin kapsamı genişletilmiştir. İlgili düzenleme uyarınca, yerinde incelemelerde Kurum uzmanları; defterleri, fiziki ve elektronik ortamları, bilişim sistemlerinde tutulan verileri ve belgeleri inceleyebilecek, bunların kopyalarını ve çıktılarını alabileceklerdir.
“De Minimis” (Göz Ardı Edilebilirlik) Uygulaması
Avrupa Birliği mevzuatında da benimsenen ve usul ekonomisini amaçlayan “de minimis” prensibi doğrultusunda 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesindeki değişikle, Kurul tarafından çıkarılacak bir tebliğ ile belirlenecek pazar payı ve ciro gibi eşiklerini aşmayan anlaşma, uyumlu eylem ve teşebbüs birliği kararlarının soruşturma konusu yapılmayabileceği öngörülmüştür. Öte yandan, rakipler arasında fiyat tespiti, bölge veya müşteri paylaşımı ve arz miktarının kısıtlanması gibi açık ve ağır ihlaller ise bu düzenlemenin kapsamı dışında tutulmuştur. Bir diğer deyişle, Rekabet Kurumu bu tür ihlalleri, söz konusu pazar payı ve ciro eşikleriyle bağlı kalmaksızın soruşturacaktır.
Taahhüt Sunulması ve Uzlaşma Usulleri
4054 sayılı Kanun’un 43. maddesinde yapılan değişiklikle ön araştırma ve soruşturma süreçlerinde taahhüt ve uzlaştırma usulleri getirilmiştir. Tahhüt ve uzlaşma müesseseleriyle, ayrıntılı bir inceleme ve soruşturma süreci gerektirebilecek türde anlaşma, karar ve uygulamaların daha kısa sürede ortadan kaldırılması amaçlanmaktadır.
Taahhüt Sunulması
Yürütülmekte olan bir önaraştırma ya da soruşturma sürecinde 4054 sayılı Kanun’un 4. veya 6. maddeleri kapsamında ortaya çıkan rekabet sorunlarının giderilmesine yönelik olarak ilgili teşebbüs ya da teşebbüs birliklerince taahhüt sunulabilecektir. Kurul’un söz konusu taahhütler yoluyla rekabet sorunlarının giderilebileceğine kanaat getirmesi halinde, bu taahhütlerin ilgili teşebbüs ya da teşebbüs birlikleri açısından bağlayıcı hale getirilmesi ve soruşturma açılmamasına veya açılmış bulunan soruşturmaya son verilmesine karar verilmesi söz konusu olabilecektir. Öte yandan, rakipler arasında fiyat tespiti, bölge veya müşteri paylaşımı ya da arz miktarının kısıtlanması gibi açık ve ağır ihlal durumlarında taahhüt kabul edilmeyeceği belirtilmiştir.
Kurul sunulan taahhüt sonrasında soruşturma açılmamasına veya açılmış bulunan soruşturmaya son verilmesine karar verse dahi (i) kararın alınmasına temel teşkil eden herhangi bir unsurda esaslı değişiklik olması, (ii) ilgili teşebbüs veya teşebbüs birliklerinin verdikleri taahhütlere aykırı davranmaları veya (iii) kararın taraflarca sunulan eksik, yanlış veya yanıltıcı bilgiye dayanılarak verilmiş olması hallerinde tekrar soruşturma açabilecektir.
Uzlaşma
Soruşturmaya başlanmasından sonra Kurul, ilgililerin talebi üzerine veya resen, soruşturma sürecinin hızlı bitirilmesinden doğacak usuli faydaları ve ihlalin varlığına veya kapsamına ilişkin görüş farklılıklarını göz önüne alarak uzlaşma usulünü başlatabilecektir. Bu çerçevede Kurul, hakkında soruşturma açılan taraflara, ihlalin varlığını ve kapsamının kabulüne ilişkin bir uzlaşma metni sunmaları için kesin süre verecektir. Konuya ilişkin diğer detayların Kurul tarafından çıkarılacak yönetmelik ile belirleneceği düzenlenmiştir.
Uzlaşma usulü sonucunda belirlenecek idari para cezasında %25’e kadar indirim uygulanabilecektir. Uzlaşma sağlanması halinde, idari para cezası veya uzlaşma metninde yer alan hususların taraflarca dava konusu yapılması mümkün olmayacaktır.
