Bilgilendirme:

İSTİSNALARDA DEĞİŞİKLİK: DÖVİZLE İŞLEM YASAĞI İSTİSNALARINA İLİŞKİN TEBLİĞDE DEĞİŞİKLİKLER AÇIKLANDI

İSTİSNALARDA DEĞİŞİKLİK: DÖVİZLE İŞLEM YASAĞI İSTİSNALARINA İLİŞKİN TEBLİĞDE DEĞİŞİKLİKLER AÇIKLANDI

12 Eylül 2018 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı (“Karar”)1 ile Türkiye’de yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin kendi aralarında döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak yapabilecekleri işlemlere kısıtlamalar getirilmiş olup, Karara göre, aşağıdaki üç şartın sağlandığı sözleşmelerde sözleşme bedeli ve söz konusu sözleşmelere bağlı ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenemeyeceği açıklanmıştır:

  • Sözleşme taraflarının Türkiye’de yerleşik gerçek veya tüzel kişiler olması;
  • Sözleşme konusunun Türkiye’de bulunan menkul ve gayrimenkullerin alım satımı, taşıt ve finansal kiralama, leasing, Türkiye’de bulunan her türlü menkul ve gayrimenkullerin kiralanmasına ilişkin olması veya söz konusu sözleşmenin iş, hizmet veya eser sözleşmesi niteliğinde olması;
  • Sözleşmenin Bakanlık tarafından belirlenecek istisnalar içerisinde yer almaması.

Bakanlık Tarafından Belirlenen İstisnalar

Karar kapsamında bahsi geçen ve Bakanlık tarafından belirlenecek olan istisnalar hakkında, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ’de değişiklik yapılmasına dair 2018-32/51 numaralı tebliğ2 06 Ekim 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştı. Şimdi ise, 16 Kasım 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2018-32/52 numaralı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (“Tebliğ”)3 ile bu istisnaların kapsamında bazı değişiklikler yapılmıştır.

Mevcut istisnalar ve yapılan değişikliklere ilişkin açıklamalarımızı aşağıda bir tablo olarak özetlemekteyiz.

Image

Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Yabancı Hissedarlık Yapısına Sahip Şirketler

Yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu doğrudan veya dolaylı olarak %50 ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketler bakımından, gayrimenkul satış ve kiralarında alıcı veya kiracı olarak taraf olmaları hali ile iş ve hizmet sözleşmelerinde işveren veya hizmet alan taraf olarak bulunmaları hali istisna kapsamına alınmıştır. Bu yönden, belirtilenler haricindeki sözleşmeler bakımından, döviz cinsinden veya dövize endeksli işlem yapma yasağı örneğin %100 yabancı hissedarlık yapısına sahip şirketler bakımından da geçerli olacaktır.

Türkiye’de Yerleşik Sayılan Şirketler

Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışındaki şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, işlettiği veya yönettiği fonlar, %50 ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile doğrudan ya da dolaylı olarak sahipliklerinde bulunan şirketler de Türkiye’de yerleşik sayılmıştır. Söz konusu şirketlerin akdettikleri sözleşmeler kapsamındaki ödeme yükümlülükleri de yukarıda sayılan istisnalar uygulanabilir olmadığı müddetçe döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamayacaktır. Tebliğ’in önceki versiyonunun lafzı, yasağın sözleşmelerin ifa yerlerine bakılmaksızın (Türkiye veya yurtdışı olup olmadığına) tüm sözleşmeler için uygulama alanı bulup bulmayacağına ilişkin karışıklığa sebebiyet vermişti. Ancak yapılan değişiklikler ile sözleşme konusunun yurt dışında ifa edilecek olması halinde bu kişilerin Türkiye’de yerleşik sayılmayacağı ve tebliğ kapsamında değerlendirilmeyecekleri açıklığa kavuşturulmuştur.

İstisna Kapsamında Bulunan Kişilerin Türk Lirasına Geçme Talepleri

Tebliğin 6 Ekim 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan önceki versiyonunda istisna kapsamına giren kişilerin, yeni yapılacak sözleşmelerin Türk Lirası cinsinden yapılmasını veya döviz cinsinden ya da dövize endeksli mevcut sözleşmelerde yer alan bedellerin Türk Lirası olarak yeniden kararlaştırılmasını talep etmesi durumunda söz konusu sözleşmelerde yer alan bedellerin Türk Lirası cinsinden kararlaştırılması gerekeceği belirtilmiş olsa da, yapılan değişiklikle bu fıkra kaldırılmış olduğundan, artık sözleşmenin istisna kapsamında yer almayan tarafının böyle bir talebi kabul etmesi artık gerekmeyecektir.

Anlaşmazlık Halinde Döviz Kurunun Belirlenmesi

Sözleşmeler Türk Lirası olarak yeniden belirlenirken tarafların anlaşmaya varamaması halinde bedeller, 2 Ocak 2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk Lirası cinsinden karşılığının (Dolar 3,78; Euro 4,55)4 2 Ocak 2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenecektir.

12 Eylül 2018’den önce akdedilen konut ve çatılı iş yeri kira sözleşmelerinde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedellerin de yukarıdaki usule göre iki yıllık süre için Türk Lirası olarak belirlenmesi gerekmektedir. Kira artışları ise TÜFE aylık değişim oranları esas alınarak gerçekleştirilecektir.

Anlaşmazlık halinde döviz kurunun belirlenmesine ilişkin hükümler ve yukarıda belirtilen usul, döviz yasaklı sözleşmelerde tahsili yapılmış veya gecikmiş alacaklar için uygulanmayacaktır.

Sözleşmeler Kapsamında Düzenlenecek Kıymetli Evraklar

Ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamayan sözleşmeler kapsamında düzenlenecek kıymetli evraklarda yer alan bedellerin de döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenmesinin mümkün olmadığı Tebliğ’de açıkça ifade edilmektedir. Tebliğ’de yapılan değişiklik ile 32 sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce düzenlenmiş ve dolaşıma girmiş kıymetli evrakların istisna kapsamında değerlendirileceği ifade edilmiştir.

Kıymetli Maden veya Emtia Fiyatlarına Göre Yapılan Endeksleme

Ödeme yükümlülükleri uluslararası piyasalarda fiyatı döviz cinsinden belirlenen kıymetli madenlere ve/veya emtiaya endekslenen ve/veya dolaylı olarak dövize endekslenen sözleşmeler de dövize endeksli sözleşme olarak kabul edilmekte ve bu yönden dövizle işlem yasağına konu olmaktadır. Bu hüküm ile ödeme yükümlülüklerinin dolaylı olarak dövize endekslenmesi de ayrıca yasaklanmıştır. 2018-32/52 sayılı tebliğ ile yapılan değişiklik ise taşımacılık faaliyetlerine ilişkin hizmet sözleşmelerinde akaryakıt fiyatlarına endeksleme yapılmasının mümkün olduğunu belirtmiştir.

1 13.09.2018 tarihli 30534 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 85 sayılı ve 12.09.2018 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı

2 06.10.2018 tarihli 30557 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ’de (Tebliğ No: 2008-32/34) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/51)

3 16.11.2018 tarihli 30597 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’De Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/52)

4 02.01.2018 Günü Saat 15.30’da Belirlenen Gösterge Niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kurları, 08.10.2018 tarihinde http://www.tcmb.gov.tr/kurlar/kurlar_tr.html adresi üzerinden erişilmiştir.

ETİKETLER

finans, gayrimenkul, yatırım, ticaret, bilgi teknolojileri, e-ticaret, enerji, icra kabiliyeti, dava, veri koruma, şahsi kefalet, şirketler, yönetmelik, esas sözleşme, bağımsız denetim

SON YAZILAR

Bilgileriniz kaydedilmiştir. Teşekkürler.